Volgens de dikke Van Dale: “Airconditioning, de, (m): Toestel voor het regelen van temperatuur en luchtvochtigheidsgraad van de lucht in binnenruimten.”
Daar hebben we met de afgelopen warme dagen weer genoeg mee te stellen gehad, van airco’s die simpelweg opnieuw gevuld moesten worden tot aan de computergestuurde climat-control die een eigen leven ging lijden… Niet leuk, als het buiten rond de 30 graden is en de airco verzint zelf dat het tijd is om het in de auto nog wat warmer te maken… Een defecte regeleenheid bleek de oorzaak (hevac).
Laten we eens kijken wat er eigenlijk met een airco in auto’s gebeurt na aflevering van een nieuwe auto. De eerste paar jaar gaat meestal wel goed zonder dat er onderhoud wordt gepleegd. Op de auto zit dan in de meeste gevallen nog garantie, dus de bestuurder heeft nergens omkijken naar. Toch?
Niets is minder waar! Dankzij de steeds langere garantie op auto’s, ontstaat er ook de noodzaak voor meer onderhoud aan slijtagedelen tijdens deze garantieperiode. Opvallend genoeg is juist de autofabrikant hier in de reclame wel mee bezig, maar in de onderhoudsadviezen niet. Ga uw onderhoudsboekje er maar op na: wedden dat er geen apart aan te vinken veld in voorkomt met betrekking tot de airco, of controle van de vullingsgraad?
Toch is dit meer dan nodig, aangezien airco’s ook wanneer deze in perfecte conditie zijn toch kleine lekkage’s hebben. De molecuulstructuur van het gas is namelijk zo fijn, dat door de poreuze rubber slangen en rubberen afdichtringen in het systeem elk jaar een klein percentage ontsnapt. Niets mis mee, maar dat betekend wel dat periodiek onderhoud vereist is. De meeste (dealer) bedrijven hebben echter standaard onderhoud aan de airconditioning niet inbegrepen bij een onderhoudsbeurt.
Dus ondanks dat airco net zo standaard geworden is als stuurbekrachtiging, is het plegen van tijdig onderhoud hieraan bij nog lang niet elke garagehouder de standaard.
Sinds enige tijd is er verplichting op het speciale diploma om aan airco’s te mogen werken. Dit omdat de overheid het belangrijk vind dat er geen aircogas of koudemiddel ontsnapt en in het milieu terecht komt – dankzij monteurs met de juiste opleiding en ervaring een haalbare kaart.
Meer over dit diploma: voorheen heette dit het STEK-certificaat, tegenwoordig noemen we dit het F-gassen certificaat.
In Nederland wordt dit geregeld door het bureau STEK (Stichting Emissiepreventie Koudetechniek):
“Een bedrijf dat uitsluitend aan mobiele airconditioning of auto’s werkt heeft geen bedrijfscertificaat nodig. De monteur die de handelingen verricht dient wél over een persoonscertificaat ‘Terugwinnen Mobiele Airco’s’ te beschikken. Dit certificaat dient ook overlegd te worden wanneer F-gassen aangeschaft worden.”
Nu naar de werkplaatspraktijk. De kleine lekkage’s die airco’s mogen hebben, vallen binnen de 10%. Meestal is er een afname van de inhoud van zo’n 5 tot 10% per jaar. Dit betekend dus dat een auto 2 jaar na nieuwe aflevering, al 20% kan missen! De overige inhoud wordt daardoor zwaarder belast, wat niet alleen als effect heeft dat de airco minder snel koud wordt, maar ook betekend dat de compressor (de aircopomp) minder smering krijgt. Het koudemiddel is namelijk ook meteen smeermiddel voor de aircocompressor.
We komen dan ook met grote regelmaat tegen dat bovenstaand scenario al een paar jaar langer aan de gang is, en de gevolgen laten zich raden. Na tijdenlang met een airco te hebben gereden dit het nog wel deed, maar in feite onder peil zat (je voelt het pas als het systeem onder de 40% vulling komt namelijk) komt het vaak voor dat de compressor vast is gaan zitten, of dat condensvorming het systeem van binnen vervuild heeft. Dan kan de airco wel “effe bijgevuld” worden, maar kort daarna komen er meestal klachten, omdat het systeem opeens weer flink moet presteren gaat dan de compressor bijgeluiden maken of de airco wordt niet koud genoeg vanwege verstoppingen.
Met name filter/droger maar ook het expansieventiel/
Daarom is het belangrijk een airco die een onbekende tijd leeg geweest is of met te weinig gas erin gebruikt is, ook te spoelen. Hierbij worden alle leidingen in 2 richtingen doorgespoeld, waardoor de kans dat er vocht of vuil achterblijft tot een minimum beperkt wordt.
Een ander belangrijk punt bij reparaties aan de airconditioning, is dat bij een defecte condensor (dat is de daadwerkelijke koeler die achter de voorbumper zit) ook altijd het leidingfilter en het expansieventiel worden vervangen. Deze onderdelen verzamelen namelijk beide vuil, en gaan er door de jaren heen ook beslist op achteruit. Niets zo zonde als een auto/airco waar net in onderhoud of reparatie is geïnvesteerd, om korte tijd later weer tegen storingen of gewoon het volgende mankement aan te lopen. Ja, dat kost vaak iets meer als “even de airco bijvullen” maar ook hiervoor geldt goedkoop=duurkoop.
Ook over het soort noodzakelijk onderhoud bestaan de nodige misverstanden: “Airco even bijvullen” drukt precies uit wat het is: Iemand vult de airco snel bij en… hij doet “het” weer. Niemand weet dan, hoe vol of leeg het systeem was. Terwijl juist meten hoeveel er uit komt, de indicatie geeft of er een normale afname aan de gang is of dat er toch meer aan de hand is – een klein lek wordt dan over het hoofd gezien.
En daarvan zijn dan weer talloze voorbeelden, bijvoorbeeld die auto waarbij bij aankoop de airco prima koud werd… Tot 2 dagen na aankoop van de jonge occasion de airco het nooit meer doet. Oorzaak: een klein gaatje in de condensor. Waarschijnlijk steenslag. Als een garage zo’n geval binnenkrijgt, komt men er alleen met een aircobeurt achter dat er iets loos is. Bij deze aircobeurt wordt er namelijk eerst gekeken hoeveel gas er nog uit de airconditioning komt. Op basis daarvan kun je vaak al de nodige conclusies trekken. Dan volgt een test op hoge druk, hiervoor wordt het systeem op de normale bedrijfsdruk gebracht die bij een werkende airco ook in het systeem heerst. Daarna wordt het systeem gesloten, en houden we in de gaten of er stikstof ontsnapt door een meetklok aan te sluiten. Blijft de druk gedurende een kwartier hetzelfde, dan kunnen we verder naar de vacuümtest. Hiervoor halen we de stikstofvulling eruit en zuigt de aircomachine alle lucht uit het systeem. Dit vacumeren brengt de meest kleine lekkages nog aan het licht; nadat een bijna absolute druk van 0 bar is bereikt sluiten we alles af op een meetklok na. Als na een kwartier de airco nog steeds netjes gevacumeerd is, kunnen we het systeem vullen.
Kwam er in het begin van de aircobeurt genoeg koudemiddel uit, dan kan de airco gewoon gevuld worden met gas en een hoeveelheid smeermiddel voor de aircopomp. Kwam er te weinig uit en bestaat er ondanks dat de verschillende tests goed verlopen zijn nog het vermoeden van een kleine lekkage, dan voegen we aan de nieuwe koudemiddelvulling ook nog UV-vloeistof toe. Dit gedraag zich als een soort contrastvloeistof: Nadat een auto-airco met UV-vloeistof gevuld is, moet de klant er een week of 2 mee gaan rijden met de airco lekker veel aan. Daarna kunnen we met een speciale UV-lamp de lakkages makkelijk vinden. Waar het lek zit, is dan ook UV-vloeistof ontsnapt, en dit geeft licht zodra we er met de UV-lamp op schijnen.
Tot de volgende keer op het BandenPunt blog / Dorpsgarage Nieuw-Buinen.